Het skillspaspoort: mogelijke oplossing voor ‘vrij reizen’ over de arbeidsmarkt

Thema:Monitor en impact-assessmentSkillsMensgericht werken met technologie en AI26 januari 2022

Beroepen veranderen of verdwijnen in hoog tempo door digitalisering, automatisering en robotisering. Het skillspaspoort kan de oplossing zijn om in te spelen op deze behoefte aan overzicht. Maar de ontwikkeling en implementatie ervan vraagt om visie, brede samenwerking en regie. Zo blijkt uit een recent onderzoek van TNO in samenwerking met een drietal hogescholen en steun van Instituut Gak.

De implementatie van het skillspaspoort

Om op veranderingen in te spelen is het essentieel dat de beroepsbevolking tijdig en regelmatig nieuwe skills aanleert en bestaande verbetert. Een helder overzicht van hun bestaande en gewenste skills helpt werkenden, werkzoekenden en studenten bij hun loopbaanontwikkeling en werkgevers bij de werving, selectie en scholing van personeel.

Binnen het onderzoeksproject ‘Vrij reizen over de Nederlandse arbeidsmarkt: randvoorwaarden voor een succesvol skillspaspoort’ is onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van het skillspaspoort.

Een skillspaspoort is een (digitaal) instrument voor het bijhouden van competenties, simpel gezegd.

'Maar het ontwikkelen en implementeren ervan is een complexe opgave’ vertelt Joost van Genabeek van TNO, één van de onderzoekers.

‍

‍

Werkgevers, werknemers en onderwijsexperts aan het woord

Werkgevers staan positief tegenover het idee van een skillspaspoort. Joost van Genabeek van TNO: ‘Van de werkgevers die hebben meegedaan aan het vragenlijstonderzoek van TNO vindt bijna 60% het skillspaspoort een goed idee. Van deze groep zou maar liefst 82 % het skillspaspoort gebruiken als het beschikbaar was. Werkgevers zouden het skillspaspoort vooral willen gebruiken om inzicht te krijgen in de skills van nieuw personeel en van sollicitanten. Werkgevers die al voldoende gekwalificeerd personeel in dienst hebben, blijken relatief weinig behoefte te hebben aan een skillspaspoort.‘

De werknemers staan net als de werkgevers positief tegenover het skillspaspoort. De zzp’ers zijn duidelijk minder enthousiast. Uit het vragenlijstonderzoek van TNO blijkt dat 53% van de werknemers en 41% van de zzp’ers het skillspaspoort een goed idee vindt. Bijna de helft van de werknemers en een derde van de zzp’ers die het skillspaspoort een goed idee vinden, zouden er zelf waarschijnlijk gebruik van maken als het beschikbaar was. Zij waarderen het skillspaspoort vooral omdat het inzicht biedt in de skills waarvan zij zich ‘niet-bewust’ zijn. Dit inzicht zou ze helpen om zich beter te profileren en een betere match met werk te realiseren.

Werknemers en zzp’ers hebben vooral baat bij het skillspaspoort als blijkt dat hun skills niet goed aansluiten op het werk zodat ze zich kunnen oriënteren op ander werk. Daarnaast vinden werknemers en zzp’ers het belangrijk om zelf de controle te hebben over het delen, corrigeren en verwijderen van de informatie in het skillspaspoort. Privacy en zelfbeschikking zijn voor hen belangrijke randvoorwaarden.

Onderwijsexperts zijn vrijwel unaniem positief over het skillspaspoort en zien het als een wenselijke aanvulling op diploma’s. Het skillspaspoort kan een actueler en vollediger beeld geven, erkenning van diverse vormen van leren geven, en zorgen voor meer maatwerk in leren en ontwikkelen.

Vanuit alle partijen komt naar voren dat er nog veel onduidelijkheid is over eigenaarschap, beheer en financiering, waardoor ook bij allen twijfel bestaat over de invoering van een skillspaspoort.

Hoe verder?

De ontwikkeling en implementatie van het skillspaspoort vraagt om een integrale visie op de arbeidsmarkt en onderwijs in de toekomst, actieve betrokkenheid van alle actoren en een duidelijke regie. Eerder al bepleitte TNO in haar whitepaper ‘Skills gevraagd' (pdf)(opent in nieuw venster) dat de arbeidsmarkt van de toekomst draait om skills.

Invoering van een skillspaspoort is nu nog een ambitieuze stip aan de horizon. Het recente onderzoek beschrijft aan de hand van buitenlandse ervaringen de kritische succesfactoren voor het (door)ontwikkelen en inrichten van een skillspaspoort.

Ook geven vijf hoogleraren een korte beschouwing, in de vorm van essays, over de onderzoeksresultaten. Het rapport bevat duidelijke aanbevelingen en richtlijnen voor een succesvolle introductie van het skillspaspoort. De stip aan de horizon komt hierdoor duidelijker in beeld.

Dit onderzoek is uitgevoerd met steun van Instituut Gak, en is een samenwerking van de Hogeschool van Amsterdam (dr. Hafid Ballafkih), Hogeschool Arnhem en Nijmegen (dr. Jos Sanders), TNO (dr. Joost van Genabeek) en Hogeschool Saxion (drs. Jouke Post).

‍